Kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống phanh trên ô tô

1. NHỮNG CHÚ Ý KIỂM TRA VÀ BẢO DƯỠNG HỆ THỐNG PHANH TRÊN Ô TÔ

Quan sát trong khi lái xe

Trong lúc lái xe, cần để ý xem hệ thống phanh trên ô tô làm việc như thế nào.

- Nếu đạp chân trên bàn đạp phanh không thấy chắc, hoặc bàn đạp gần như chạm sàn mới "dính phanh", thì đó là những dấu hiệu phải kiểm tra. Nguyên nhân có thể là thiếu dầu phanh, hoặc dầu bị rò rỉ đi đâu.

- Nếu đạp phanh thấy rung xe hoặc rung tay lái là dấu chỉ cần phải thay đĩa phanh hoặc đĩa phanh đã quá mòn cần phải tráng mặt lại.

- Cần phải lắng nghe những âm thanh chỉ dấu hao mòn. Chẳng hạn, tiếng rít ken két, hoặc âm thanh kim loại chà vào nhau cho biết lớp bố phanh đã mòn. Nếu không để ý sửa chữa kịp thời sẽ dẫn tới nhiều nguy hại trầm trọng khác.

>> Xem thêm Khi nào thì cần thay bố phanh?

Quan sát khoang động cơ

Kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống phanh trên ô tô - quan sát khoang động cơ

Khi không lái xe, có thể mở nắp capo để xem lại lượng dầu phanh trữ trong hộp. Ða số các hộp nhớt có màu trong mờ nên việc kiểm soát mực dầu tương đối dễ dàng. Việc kiểm soát này nên thực hiện mỗi tháng một lần. 

Nếu mực dầu xuống thấp, cần phải đổ thêm vào. Nhưng nếu nhận thấy mực dầu sút giảm thường xuyên, đấy là chỉ dấu hệ thống bị rò đâu đó, có thể trong các đường ống dẫn dầu của hệ thống phanh.

Chú ý: Trước khi đổ dầu vào hộp, cần phải lau sạch miệng chai nhớt để những chất dơ bẩn không len vào trong hệ thống. Ðồng thời, cố tránh đừng để cho dầu phanh nhỏ xuống thành xe, nhất là những chỗ có sơn, bởi vì dầu phanh làm hư nước sơn ở body xe.

Kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống phanh trên ô tô - kiểm tra dầu

Các chuyên gia về bảo trì khuyên nên thường xuyên mở nắp hộp dầu để kiểm tra màu dầu ra sao. Dầu mới thì trong hoặc trong mờ. Dầu cũ và sắp sửa quá “đát” có màu sậm bẩn sau một thời gian dài nhiễm bụi, đất, ẩm độ... Nếu dầu phanh đã đổi sang màu sậm, thì đó là lúc phải thay luôn số dầu, chứ không phải chỉ là đổ thêm cho đầy mà thôi.

Kiểm tra hệ thống ống dẫn dầu phanh dưới gầm xe

Muốn kiểm tra hệ thống dây phanh, xe cần phải được kích lên cao. Ðể ý xem các đường dây dẫn dầu mềm (Flexible hose) và đường ống kim loại cứng có bị rò hoặc han rỉ chỗ nào không.

Ðường ống kim loại chạy dọc theo chiều dài của xe, vì thế cần phải kiểm tra tất cả. Ðồng thời phải kiểm tra đường ống cao su chuyển dầu đến các "heo dầu" nằm tại bánh xe. Với những ống mềm, nên phải xem có chỗ nào sần sượng không, bởi vì sần sượng là dấu hiệu báo trước sẽ có rò rỉ. Ðừng để cho các đường ống này chạm vào những bộ phận di động trong xe, hoặc những bộ phận phát nhiệt, chẳng hạn như ống bô.

Kiểm tra bằng cách gỡ bánh

Kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống phanh trên ô tô - gỡ bánh kiểm tra

Nếu có thì giờ, chúng ta nên gỡ bánh ra để kiểm tra tình trạng của bộ phận đĩa phanh (rotor) trên 2 bánh trước. Ðể ý đĩa phanh có bị trầy xước gì không, đã hao mòn đến đâu. Những vết trầy xước trên mặt đĩa phanh, nếu có, là dấu hiệu có nhiều cặn bẩn (như sỏi đá, hoặc cát) bám giữa lớp bố và bề mặt đĩa phanh gây ra các tổn hại đó.

Nếu mặt đĩa phanh bị trầy xước nặng, cần phải đưa đi xem lại, để nếu cần thì tráng mặt, hoặc thậm chí thay luôn

Ðối với các phanh tang trống (phanh đùm) ở 2 bánh sau, chúng ta cần phải cẩn thận tháo phần trống phanh để có thể kiểm tra bên trong. Làm công việc này, cần đeo mặt nạ để khỏi hít thở chất bụi bám trên phanh. Phải kiểm tra nhiều dấu hiệu khác, như phanh có bám quá nhiều bụi không, mặt trong phanh hoặc mặt đĩa có bị cong lên không; Heo dầu có bị hư hại gì không; và dầu nhớt trong bố...

"Xả gió" trong hệ thống phanh

Sau khi đã thay đĩa phanh, thay bố và dầu thường thấy thợ thực hiện quá trình "xả gió" cho hệ thống phanh. Điều này là do trong dầu phanh và các ống dẫn dầu còn lẫn không khí (không khí lẫn vào khi bố phanh mòn, khi lượng dầu phanh xuống thấp) khiến cho phanh kém hiệu quả hơn. Khi đó việc "xả gió" trong hệ thống phanh để đảm bảo phanh hoạt động hiệu quả và an toàn.

>> Đọc thêm Các loại phanh xe ô tô, ưu nhược điểm từng loại phanh

2. Làm láng đĩa phanh

Tại sao cần Láng đĩa phanh

Sau một thời gian sử dụng, dưới sự tác động của việc phanh cùng môi trường bên ngoài như đất, đá, nhiều độ... Những tác động này có thể gây cong vênh đĩa phanh, làm đĩa phanh bị gồ ghề hay độ dày không đồng nhất. Trong những trường hợp đó, láng đĩa phanh được coi là biện pháp hiệu quả nhất để giải quyết vấn đề về phanh.

Kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống phanh trên ô tô - Làm láng đĩa phanh

Ðĩa phanh bị đảo

Ðĩa phanh bị đảo khi đĩa phanh và moay-ơ không đồng tâm. Ðiều này thường xảy ra do quá trình phanh. Khi phanh, môi trường làm việc của đĩa phanh và má phanh hết sức khắc nghiệt: bề mặt bám nhiều tạp chất, nhiệt độ cao và thay đổi đột ngột nên dễ gây ra biến dạng và mòn không đều.

Ngoài ra, đĩa phanh bị đảo còn có thể do nguyên nhân bề mặt đĩa phanh lắp vào giá moay-ơ không tiếp xúc phẳng tuyệt đối. Nguyên nhân này có thể do quá trình tháo lắp hoặc do biến dạng cục bộ gây nên.

Kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống phanh trên ô tô - đĩa phanh bị đảo

Dấu hiệu dễ nhận biết nhất của hiện tượng đĩa phanh bị đảo là khi phanh thấy bị rung lắc bất ngờ, phanh ăn lệch một bên (cướp lái khi phanh). Khi đó chân phanh đang nhấn bàn đạp phanh, bàn đạp phanh bị rung, nẩy nhẹ; nếu lực nhấn càng lớn thì bàn đạp bị rung càng mạnh. Khi đó, lái xe cảm thấy tay lái cũng bị rung thì rõ ràng là hệ thống phanh không hiệu quả. 

Kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống phanh trên ô tô - tác dụng làm láng đĩa phanh

Sự khác biệt giữa việc sử dụng đĩa phanh trước và sau khi láng

Khi gặp hiện tượng đó cần phải đưa ngay xe đến trung tâm để các kỹ thuật viên kiểm tra, nếu thấy đĩa phanh có nhiều vết xước, bề mặt gồ ghề phải láng đĩa phanh để đảm bảo an toàn khi lái xe.

Lưu ý: Ðối với các xe có hệ thống phanh ABS cần hết sức thận trọng, khi láng đĩa phanh phải xem xét đến độ dày tối thiểu cho phép. Một số xe không thể khắc phục bằng cách láng đĩa phanh mà phải thay thế đĩa phanh khi bị xước, mòn.

Luôn ghi nhớ những lưu ý trên đây để bảo dưỡng hệ thống phanh trên ô tô tốt nhất, đảm bảo an toàn cho bản thân và những người xung quanh khi lưu thông.